روزنامه ابتکار
1396/12/05
منتقدان سینمایی از معایب ومحاسن احیای اهدای زرشک طلایی به فیلم های ایرانی می گوید
اینجا هالیوود نیست!فاطمه رنج‌اندیش
در جریان برگزاری سی و ششمین جشنواره فیلم فجر جمعی از منتقدان مستقل سینمای ایران با نگارش نامه‌ای از جواد طوسی، رئیس انجمن منتقدان در خواست کردند که اهدای زرشک طلایی به بدترین فیلم‌ها احیا شود.
متن نامه خطاب به طوسی از این قرار است: «از آنجا که در دهه اخیر عده‌ای از جیب بیت‌المال و سرمایه‌های هنگفت از بودجه کشور به انحای مختلف دست به تولید آثاری سخیف، شعاری و دهان‌پرکُن زده و شعار زد‌‌گی، سطحی‌بینی و توهین به شعور مخاطب را در سینمای ایران باب کرده‌اند، اینجانبان منتقدان مستقل سینمای ایران از جنابعالی به عنوان ریاست کنونی انجمن منتقدان سینما و شورای مرکزی محترم درخواست می‌نماییم در اولین جلسات تشکیل شده بعد از جشنواره، ضرورت احیای اعطای زرشک زرین به بدترین فیلم‌های ساخته‌شده در عرض سال را در دستور کار قرار داده و در جشن سالیانه انجمن این جایزه که جنبه سلبی آن می‌تواند برخی که در کمال وقاحت به تولید آثار بسیار سخیف روی می‌آورند را شرم زده کرده و تاثیری در عدم تولید اینگونه آثار بیاورد، زنده کنیم. واقعیت این است که در آن سال‌ها که زرشک زرین احیا و اعطا شد، بسیاری از اهالی سینما در تولید آثار بعدی خود دچار تامل فراوان‌تری شده و با وسواس بیشتری به تامل در فیلمنامه و کارگردانی فیلم‌ها پرداختند. اکنون که بیضایی، اصلانی و تقوایی ها بر کنجی نشسته‌اند و فرصت فیلمسازی ندارند و رانت خواران از جیب مردم آثار سخیف می‌سازند، احیای زرشک زرین می‌تواند قدمی مفید در جهت مقابله با علف‌های هرز سینما که روز به روز در سینمای ایران بیشتر و بیشتر میشود، باشد و سینمای ایران را از قرار گرفتن در مسیر انحطاط نجات دهد. بدون شک بی‌توجهی به این ضرورت انکارناپذیر می‌تواند موجب سقوط بیشتر سینمای ایران در اشکالی پوست‌اندازی‌شده در قامت فیلم‌فارسی از سویی و از سوی دیگر اختصاص بودجه‌های وسیع‌تر از بیت‌المال برای تولید آثار شعاری، سطحی و عاری از رعایت فن سینما و توهین به شعور مخاطب باشد. از آنجا که جنابعالی خود از مدافعان به حق سینمای اجتماعی و رعایت استانداردهای متناسب در فیلمنامه و کارگردانی در سینمای ایران هستید که به شعور مخاطب توهین نمی‌کند و آن را به بازی نمی‌گیرد، به عنوان یک وظیفه در احیای این مهم بکوشیم.»
این درخواست در روزهای گذشته، اظهار نظرهای متفاوتی را به دنبال داشته است. عده‌ای با استناد به متن نامه از سر گیری این روند را مفید به فایده دانستند و از طرفی بخشی از منتقدان این حرکت را سخیف خواندند. ماهنامه فیلم به عنوان اولین منتقد به پیشنهاد ارائه شده، در صفحه اینستاگرامش نسبت به این نامه عکس‌العمل منفی نشان داد. چراکه معتقد است این اتفاق شرایط را بدتر خواهد کرد و اصلا انتخاب یک فیلم و اهدای زرشک طلایی چه آورده‌ای خواهد داشت! همچنین به نظر می‌رسد این اقدام از سوی افرادی انجام گرفته است که تمایل به دیده شدن، آن هم به هر قیمتی دارند. مجله فیلم ادعا می‌کند، منتقدانی که پای این نامه را امضا کردند، در این حوزه چندان هم نام آشنا نیستند. اگرچه این پست مدتی بعد حذف شد اما در ادامه منتقدان دیگر نیز مخالفت خودشان را به انواع مختلف اعلام کردند. در همین راستا موافقان جریان شکل گرفته شده، با انجام دو نظرسنجی برای اهدای زرشک زرین و طلایی بدترین فیلم این دوره از جشنواره فیلم فجر این جایزه را به فیلم «امپراتور جهنم» به کارگردانی پرویز شیخ‌طادی دادند. این فیلم به سبب عدم رعایت شاخصه‌های مهم شخصیت‌پردازی، گره‌افکنی مملو از سطحی‌نگری و کارگردانی بسیار ضعیف از حیث میزانسن و دکوپاژ و ..... لایق زرشک طلایی شد. از سویی دیگر به نهادهای حامی تولید در سینمای ایران رعایت استاندارهای فیلمسازی در ابعاد محتوایی کارگردانی و پرداخت درست سوژه متذکر شد. این در حالی است که «امپراتور جهنم» سال گذشته به وسیله هیات انتخاب در جشنواره پذیرفته و امسال به شکل عجیبی وارد بخش مسابقه جشنواره فیلم فجر شد. لازم به ذکر است در نظر سنجی مجله همشهری جوان در بخش بازیگری نیکی کریمی و مهدی پاکدل بیشترین آرای منفی منتقدان در جشنواره امسال را به دست آورده‌اند.
نظر به تفاوت آرای مطرح شده در مورد اهدای زرشک طلایی به آثار سینمای ایران با سه نفر از منتقدان فعال در این حوزه گفت‌و‌گو کردیم و نظراتشان را جویا شدیم.
هالیوود از جریان آزاد نقد تبعیت می‌کند
رضا درستکار دیدگاهش را درباره اهدای زرشک طلایی توضیح می‌دهد: «از آنجایی که انجمن منتقدان سینما تشکلی از داخل خانه سینما است و جز اصناف خانه سینما محسوب میشود، این حرکت مقابله با سایر اصناف محسوب میشود. به رغم اینکه لازم است به بخشی از سینمای ما هشدار داده شود. همانطور که قبلا زرشک طلایی این روند را آغاز کرد و بخشی از جریان نقد بود. بنابراین با هشدارهای این چنینی موافق هستم اما تاکید می‌کنم این کار انجمن منتقدان سینمای ایران نیست. در کشور ما که اگر انگشت اتهام به سمت کسی گرفته شود، رسوا خواهد شد، ممکن است فشار زیادی به دریافت کننده‌های عنوان بدترین وارد شود. بنابراین رای من منفی است.»
درستکار در ادامه بیان می کند: «اهدای زرشک در اولویت بعدی قرار می‌گیرد. وقتی اقدام به اهدای این عنوان می‌کنیم اول باید به بانیان شرایط حاکم بر سینما زرشک اهدا شود. کسی جرات این کار را دارد؟ آیا می‌توانیم به نظام سینمایی که ایست و بازرسی متعدد از قبیل پروانه ساخت و نمایش را سر راه فیلمسازان قرار می‌دهد، انتقاد کنیم؟ در واقع نظامی که به راحتی پروانه نمایش را لغو می‌کنند و فیلم‌های دیگری را جایگزین اکران می‌کند، لایق زرشک زرین است. در شرایطی که به آفرینندگان فیلم فشار وارد میشود، جایی برای اهدای زرشک طلایی نیست. چطور در این وضعیت پر چالش و پر خطر از درون پالایشی را به وجود بیاوریم. پالایش سینما در این شرایط نتیجه عکس خواهد داد. ضمن اینکه ما هنوز آزادی عمل برای اهدای زرشک طلایی به فیلم‌های ارزشی نداریم پس مجبوریم سراغ بدنه سینما برویم. در هر حال معتقدم باید به جریان سینما هشدار داده شود اما شایسته نمی دانم که انجمن منتقدان عامل این حرکت باشد.»
عضو انجمن منتقدان سینمای ایران در راستای مقایسه زرشک طلایی با تمشک طلایی که در هالیوود اهدا میشود، توضیح می‌دهد: «در ادبیات مدیران ما و بخشی از جریان تئوریک سینما مدام سینمای ایران را با سینمای آمریکا مقایسه و ارزش‌گذاری میشود. به نظرم این کاملا غلط است. چه دلیلی دارد که سینمای پر از مشکل، چالش، بدون پول و بدون استراتژی با یک جریان قدرتمند سینمایی که بر نیمی از جهان حاکم است را مورد مقایسه قرار دهیم! این اشتباه محض است. بازیگری که در سینمای هالیوود مطرح میشود، یک شبه ره صد ساله می‌رود و صد فیلم پیشنهاد می‌گیرد. در حالی که وقتی بازیگران ما سیمرغ فجر می‌گیرند،کسی حاضر نیست با آن‌ها کار کند، این روند در ایران برعکس است. وقتی در آنجا به کسی تمشک می‌دهند، مشخصا تاثیرگذار است. چراکه از جریان آزاد نقد تبعیت می‌کند. ما در ایران جریان و حتی متولی فرهنگی نداریم. جریان یعنی سینمایی که در 4000 هزار سینما فیلمی را اکران می‌کنند و تمام دنیا را قبضه کرده است. یک فیلم در اکران اول 500 میلیون تومان فروش دارد و زندگی عوامل فیلم را متحول می‌کند. نه اینکه فیلم‌های ما به ضرب و زور هم نمی‌تواند مخاطبان اندکش را حفظ کند. متاسفانه ما یک سینمای محلی داریم. سینمای آمریکا جهانی است به دلیل اینکه از جریان صنعت سرگرمی تبعیت می‌کند اما سینمای ما آنورتر از علی آباد کتول هم نمی‌رود. با در نظر گرفتن چنین شرایطی باید بگویم که این اقدامات، رفتارهای هیجانی است و به درد سینمای ایران نمی‌خورد.»
با علی معلم مخالف بودم
احمد طالبی‌نژاد از جمله منتقدانی است که با اهدای زرشک طلایی مخالف است و توضیح می‌دهد: «در این باره به زودی مقاله‌ای منتشر می‌کنم اما در همین اندازه بگویم که از ابتدا با پیشنهاد علی معلم مبنی بر اهدای زرشک زرین مخالف بودم. بنابراین همچنان مخالف اهدای زرشک زرین نیستم، اینجا هالیوود نیست.»
سکوت انجمن منتقدان ظلم به سینمای ایران است
محمود گبرلو مجری سابق برنامه «هفت» ضمن مخالفت با اهدای زرشک طلایی بیان می‌کند: «به نظرم این حرکت در سینمای ایران توهین آمیز است. اهدای زرشک طلایی در شان منتقدان سینمای ایران نیست. به جای اینکه به سینمای ایران در شرایط حساس حال حاضر کمک کنند، با تقلید از خارجی‌ها به سینما ضربه می‌زنند. این اتفاق با فرهنگ و آداب ما همخوانی ندارد و از لحاظ حرفه‌ای نیز ضرورتی ندارد.»
گبرلو از تاثیرگذاری اهدای زرشک زرین به پیشنهاد زنده یاد علی معلم در دوره‌ای که انجام شد، می‌گوید: «همان موقع با مرحوم معلم مخالفت کردم. چراکه معتقدم کپی از غربی‌ها دردی از ما دوا نمی‌کند. سینمای ایران به شدت نیاز به حمایت دارد. اگر می‌خواهیم فرهنگ جامعی را اصلاح و رشد دهیم، باید با نقدهای اساسی و اصولی به اهالی سینما کمک کنیم. نه اینکه با تقلیدی که ارتباطی با فرهنگ اخلاق‌مدار ما ندارد، شوآف کنیم. سینمای ایران به منتقدان بسیار حرفه‌ای و سالم نیاز دارد که بتوانند جریان تولید و سیاست‌گذاری سینمای ایران را کاملا شفاف، عادلانه و منصفانه تحلیل کنند و فیلمسازان و سیاستمدارن از راه چنین تحلیل‌هایی راه‌کارهای مناسبی برای آینده سینمای ایران پیدا کنند. همگی ما عضو یک خانواده در سینمای ایران هستیم و این عمل بسیار زشت و توهین‌آمیز است که یک عضو بخواهد دیگری را به نوعی مورد تمسخر قرار دهد. مگر اینکه فکر کنیم جز خانواده سینما نیستیم. در حالی که خانه منتقدان، عضو انجمن منتقدان است و انجمن منتقدان نیز عضو خانه سینما هستند.»
گبرلو نسبت به سکوت جواد طوسی به عنوان رئیس انجمن منتقدان دیدگاه منفی دارد و می‌گوید: «به نظرم خنثی بودن جواد طوسی عملکرد غلطی است و به این سکوت انتقاد دارم. انجمن منتقدان متاسفانه در جریان نقد سینمای ایران در حال حاضر هیچ حرکت موثری را انجام نمی‌دهد. نمونه این ادعا همین سکوت بی معنی است. اگر می‌خواهیم به رشد سینمای ایران کمک کنیم، باید سیستم نقد خودمان را مورد واکاوی قرار دهیم. وقتی جمعی حرکت غلطی را که به مصلحت سینمای ایران نیست را انجام دادند، سکوت انجمن منتقدان ظلم به سینمای ایران است. آقای طوسی نباید سکوت کند، در چنین موقعیتی لازم است انجمن منتقدان بیانیه دهد و اعلام کند که این اقدام از نظر حرفه‌ای پسندیده نیست.»
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
در حاشیه مراسم تشییع پیکر شهدای حوادث گلستان هفتم ناجا مطرح شد
واکنش‌ها و تصمیمات درباره ماجرای دراویش گنابادی
«ابتکار» تبعات استفاده از مدیران متهم را بررسی می‌کند
انتصاب زیر سایه اتهام
«ابتکار» عملکرد عربستان در توافق اوپک و نقش آن در قیمت نفت را بررسی کرد
شبهه خیانت نفتی سعودی ها
محمدعلی وکیلی
نیم نگاهی به استیضاح های پیش رو!
خوب و بد معرفی جاذبه های بکر گردشگری ایران بررسی شد
تبلیغات گردشگری در بوته اخلاق
منتقدان سینمایی از معایب ومحاسن احیای اهدای زرشک طلایی به فیلم های ایرانی می گوید
«ابتکار» موانع تغییر قوانین در استفاده از اعضای بدن ایرانی ها برای پیوند عضو را بررسی می کند
آمریکا همزمان با جلسه شورای امنیت سوریه را تهدید به حمله نظامی کرد
نقشه جدید واشنگتن برای دمشق
«ابتکار» از عملکرد فراکسیون زنان وخانواده درباره رفع خشونت علیه کودکان گزارش می دهد
طرح «نگارخانه‌ای به وسعت یک شهر» دوباره در تهران برگزار میشود
بازگشت دوباره گالری به خیابان‌ها
اتهام‌زنی صدراعظم آلمان علیه ایران و روسیه
نوبخت در همایش سالانه حزب اعتدال و توسعه:!
بیش از ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار بیکار در کشور داریم
نوبخت در همایش سالانه حزب اعتدال و توسعه:!
بیش از ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار بیکار در کشور داریم
نوبخت در همایش سالانه حزب اعتدال و توسعه:!
بیش از ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار بیکار در کشور داریم
